Trong xuất nhập khẩu hàng hóa, việc nắm rõ bản chất của các loại hàng hóa không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược kinh doanh mà còn đảm bảo tuân thủ pháp luật. Hai khái niệm quen thuộc nhưng dễ gây nhầm lẫn là hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch. Hiểu được sự khác biệt giữa hai loại hình này không chỉ là chìa khóa để các chủ doanh nghiệp TMĐT đưa ra quyết định đúng đắn mà còn giúp họ tận dụng tối đa lợi thế trong vận hành và phát triển. Hãy cùng khám phá chi tiết về hai loại hàng hóa này qua bài viết dưới đây, Uniship sẽ phân tích sâu sắc từng khía cạnh, từ khái niệm, điểm tương đồng, khác biệt, đến thủ tục hải quan cần thiết.
Khái Niệm Hàng Hóa Mậu Dịch và Phi Mậu Dịch
Để xây dựng một chiến lược kinh doanh hiệu quả, trước tiên, các doanh nghiệp cần hiểu rõ bản chất của hàng hóa mà mình đang hoặc dự định giao dịch. Dưới đây là định nghĩa chi tiết về hai loại hình này.
Hàng Hóa Mậu Dịch Là Gì?
Hàng mậu dịch là loại hàng hóa được nhập khẩu hoặc xuất khẩu với mục tiêu chính là kinh doanh và tạo lợi nhuận. Đây là những sản phẩm được giao dịch dựa trên hợp đồng mua bán chính thức, không bị giới hạn về số lượng và thường thuộc nhóm hàng hóa xuất nhập khẩu chính ngạch.
Đặc điểm nổi bật của hàng mậu dịch:
- Doanh nghiệp chịu trách nhiệm pháp lý về chất lượng và tính chất của hàng hóa.
- Khi giao dịch hoàn tất, cơ quan hải quan sẽ xuất hóa đơn và yêu cầu nộp các loại thuế liên quan, bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT).
- Đây là lựa chọn phổ biến của các doanh nghiệp TMĐT muốn mở rộng quy mô kinh doanh, bởi hàng mậu dịch có thể được sử dụng linh hoạt cho nhiều mục đích khác nhau.
Hàng Hóa Phi Mậu Dịch Là Gì?
Ngược lại, hàng phi mậu dịch là loại hàng hóa không nhằm mục đích thương mại, thường được sử dụng cho các mục đích như làm mẫu, biếu tặng, khuyến mãi hoặc viện trợ nhân đạo. Đây là những sản phẩm không cần hợp đồng mua bán chính thức và thường không chịu chi phí trực tiếp khi sử dụng.
Các loại hàng phi mậu dịch phổ biến bao gồm:
- Quà biếu, tặng từ tổ chức/cá nhân nước ngoài gửi về Việt Nam hoặc ngược lại.
- Hàng hóa thuộc cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế tại Việt Nam.
- Hàng viện trợ nhân đạo.
- Hàng mẫu không thanh toán, dụng cụ nghề nghiệp, hành lý cá nhân vượt tiêu chuẩn miễn thuế, hoặc tài sản di chuyển.
Tuy nhiên, một số trường hợp hàng phi mậu dịch vẫn phải nộp thuế trước khi thông quan, tùy thuộc vào quy định pháp luật và tính chất hàng hóa.
Phân Biệt Giữa Hàng Mậu Dịch và Phi Mậu Dịch
Hiểu rõ sự tương đồng và khác biệt giữa hai loại hàng hóa này không chỉ giúp doanh nghiệp TMĐT vận hành trơn tru mà còn tối ưu hóa chi phí và thời gian. Dưới đây là phân tích chi tiết.
Điểm Giống Nhau
Dù khác nhau về mục đích, hàng mậu dịch và phi mậu dịch vẫn có một số điểm chung quan trọng:
- Yêu cầu thuế và phí: Cả hai đều phải nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) và các khoản phí quốc tế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
- Hóa đơn kèm theo: Cả hai loại hàng hóa đều cần hóa đơn hoặc chứng từ để cơ quan hải quan kiểm soát giá trị và tính chính xác. Đặc biệt, hóa đơn của hàng phi mậu dịch thường ghi chú thêm dòng chữ như “The good is no commercial value” hoặc “The value for customs purpose only” để phân biệt.
- Kiểm soát pháp lý: Dù là mậu dịch hay phi mậu dịch, hàng hóa đều phải tuân thủ quy định pháp luật để tránh các hành vi vận chuyển phi pháp hoặc giả danh.
Những điểm tương đồng này đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quản lý hàng hóa, bất kể mục đích sử dụng.
Điểm Khác Nhau
Sự khác biệt giữa hai loại hàng hóa nằm ở bản chất, thủ tục và ứng dụng thực tế. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết:
| Tiêu chí | Hàng Mậu Dịch | Hàng Phi Mậu Dịch |
|---|---|---|
| Mục đích | Kinh doanh, sản xuất, tạo lợi nhuận | Phi thương mại (mẫu, tặng, viện trợ) |
| Hợp đồng/Hóa đơn | Có hợp đồng mua bán, hóa đơn đầy đủ | Không có hợp đồng, hóa đơn mang tính khai báo |
| Khấu trừ thuế | Được khấu trừ thuế VAT | Không được khấu trừ thuế VAT |
| Thời gian nhận hàng | Chậm hơn do quy trình phức tạp | Nhanh hơn, thủ tục đơn giản hơn |
| Khả năng sử dụng | Có thể bán hoặc dùng linh hoạt | Không được bán, chỉ dùng đúng mục đích ban đầu |
- Với doanh nghiệp TMĐT, hàng mậu dịch là động lực chính để phát triển doanh thu, bởi tính linh hoạt và khả năng sinh lời cao.
- Ngược lại, hàng phi mậu dịch phù hợp cho các chiến dịch quảng bá (tặng mẫu thử) hoặc xây dựng mối quan hệ với khách hàng (quà tặng), nhưng không thể khai thác thương mại trực tiếp.
Thủ Tục Hải Quan Với Hàng Hóa Phi Mậu Dịch
Đối với các doanh nghiệp TMĐT, việc nắm rõ thủ tục hải quan cho hàng phi mậu dịch là điều cần thiết, đặc biệt khi sử dụng loại hàng này để hỗ trợ chiến lược marketing hoặc quan hệ khách hàng. Dưới đây là những thông tin quan trọng.
Danh Mục Hàng Hóa Phi Mậu Dịch
Hàng phi mậu dịch bao gồm các nhóm chính như:
- Quà tặng, biếu từ trong nước ra nước ngoài hoặc ngược lại.
- Hàng viện trợ nhân đạo, hàng mẫu không thanh toán.
- Hành lý cá nhân, tài sản di chuyển, dụng cụ nghề nghiệp.
- Hàng tạm nhập tái xuất của cá nhân được miễn thuế.
Quy Trình Thủ Tục Hải Quan
Thủ tục hải quan cho hàng phi mậu dịch gồm 4 bước cơ bản:
- Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ: Doanh nghiệp nộp hồ sơ và đăng ký tờ khai hải quan.
- Kiểm tra thực tế: Cơ quan hải quan xác minh hàng hóa và đối chiếu với khai báo.
- Thanh toán thuế/phí: Nộp các khoản thuế và phí theo quy định (nếu có).
- Hoàn tất thủ tục: Giải quyết xuất nhập khẩu và thông quan hàng hóa.
Hồ Sơ Cần Chuẩn Bị
Để quá trình thông quan diễn ra suôn sẻ, doanh nghiệp cần chuẩn bị:
- Tờ khai hải quan: Theo mẫu quy định tại Khoản 2 Điều 25, Nghị định 08/2015/NĐ-CP, nộp 2 bản chính.
- Chứng nhận xuất xứ (C/O): Nếu có, để được hưởng ưu đãi thuế.
- Giấy phép nhập khẩu: Đối với một số mặt hàng đặc thù.
- Chứng từ giá trị hàng hóa: Hóa đơn khai báo hải quan (không có giá trị thanh toán).
- Các giấy tờ khác: Tùy theo quy định riêng của từng loại hàng hóa.
Trường hợp miễn thuế: Nếu hàng hóa thuộc diện miễn thuế, cần bổ sung:
- Văn bản xét miễn thuế từ Bộ Tài chính (đối với quà biếu vượt định mức).
- Tờ khai xác nhận viện trợ từ cơ quan tài chính.
Lưu Ý Quan Trọng
- Địa điểm làm thủ tục: Xuất khẩu thực hiện tại Chi cục Hải quan theo quy định; nhập khẩu thực hiện tại Chi cục nơi hàng hóa chuyển cảng đến hoặc nơi được chỉ định.
- Độ phức tạp: Thủ tục phi mậu dịch thường phức tạp và tốn thời gian. Do đó, nhiều doanh nghiệp lựa chọn hợp tác với các đơn vị logistics chuyên nghiệp như Uniship Logistics để đảm bảo quy trình nhanh gọn, hợp pháp.
>>> Xem thêm:
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Doanh Nghiệp TMĐT
Hiểu rõ sự khác biệt giữa hàng mậu dịch và phi mậu dịch không chỉ là vấn đề lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn lớn:
- Hàng mậu dịch: Là “xương sống” của doanh nghiệp TMĐT, giúp gia tăng doanh thu và mở rộng thị trường. Ví dụ, nhập khẩu số lượng lớn sản phẩm từ Trung Quốc để bán trên các sàn như Shopee, Lazada.
- Hàng phi mậu dịch: Hỗ trợ chiến lược marketing hiệu quả, như gửi mẫu thử miễn phí hoặc quà tặng để tăng độ nhận diện thương hiệu và lòng trung thành của khách hàng.
Hãy cân nhắc mục tiêu kinh doanh để lựa chọn loại hàng hóa phù hợp. Nếu cần nhập hàng từ Trung Quốc hoặc các thị trường quốc tế, dịch vụ của Uniship Logistics có thể giúp bạn tối ưu hóa quy trình vận chuyển và thủ tục hải quan, từ đó tập trung vào phát triển doanh nghiệp.
Tổng Kết
Hàng mậu dịch và phi mậu dịch, dù có những điểm chung về thuế phí và hóa đơn, lại mang bản chất và ứng dụng hoàn toàn khác biệt. Với doanh nghiệp TMĐT, việc nắm vững hai khái niệm này không chỉ giúp tuân thủ quy định pháp luật mà còn mở ra cơ hội tối ưu hóa chiến lược kinh doanh. Từ việc nhập hàng mậu dịch để bán trực tiếp, đến sử dụng hàng phi mậu dịch để xây dựng thương hiệu, mỗi lựa chọn đều có giá trị riêng nếu được áp dụng đúng cách.
Hy vọng bài viết này đã mang đến cái nhìn sâu sắc và thực tế cho các anh chị chủ doanh nghiệp. Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ về xuất nhập khẩu, đừng ngần ngại liên hệ với Uniship Logistics để được tư vấn chi tiết. Chúc doanh nghiệp của bạn ngày càng phát triển mạnh mẽ trên hành trình TMĐT!
>>> Đăng ký nhận ưu đãi nhập hàng trọn gói của Uniship ngay hôm nay
Thông tin liên hệ:
Website: uniship.vn
Hotline: 032.777.8.777
Tổng đài CSKH: 0825.14.14.14
Email: info@uniship.com
Địa chỉ:
VP HN: Số 17 Nguyễn Xiển, P. Hạ Đình, Q. Thanh Xuân, TP Hà Nội
VP Miền Nam: Bãi hàng An Bình, Ga Sóng Thần, Dĩ An, Bình Dương (Trong ga Sóng Thần)
Fanpage: https://www.facebook.com/unishipvn
Tiktok: https://www.tiktok.com/@ungnhamuniship
